حق ارتفاق چیست؟ و چه ویژگی هایی دارد؟

حق ارتفاق یکی از حقوق مهم دذ قانون مدن ایران می باشد

و با وجود اینکه بسیاری از افراد از آن استفاده می کنند، اما از این آگاهی ندارند

و بنا بر عرف از آن استفاده می کنند بدون اینکه برای دیگران مشکلی ایجاد شود.

این حق از سالیان بسیار دور و حتی قبل از تدوین قانون هم وجود داشته است.

در ادامه این نوشته مشاوره حقوقی به بررسی این موضوع خواهیم پرداخت

که حق ارتفاق به چه معنی است و چه ویژگی هایی دارد

که آن را از سایر حق و حقوق افراد متمایز می کند.

حق ارتفاق چیست؟

حق ارتفاق به حالتی گفته می شود که فرد می تواند برای یک سری کارهای خاص از ملک دیگران استفاده کند.

بر اساس ماده ۹۳ قانون مدنی ارتفاق حقی است برای شخص در ملک دیگری.

در این حالت شما می توانید برای انجام برخی از کارها از ملک دیگران بهره ببرید.

شایع ترین نوع ارتفاق، حق عبور آب راه ها از زمین کشاورزی همسایه برای آبیاری زمین کشاورزی می باشد.

در این حالت به علت نزدیکی و همسایه بودن با زمین دیگری می توانید از آن برای عبور آب راه ها استفاده کنید.

بیشتر بخوانید: حق مالکیت چیست؟ تعریف حق مالکیت در قانون اساسی

حق ارتفاق چگونه ایجاد می شود؟

در دو حالت زیر ممکن است حق ارتفاق به وجود بیاید:

1- حق ارتفاق طبیعی

در این حالت همانند آنچه که در بالا اشاره شد، همسایگی دو ملک کافی است تا حق ارتفاق ایجاد شود.

2- قراردادی

در این حالت دو نفر به عنوان صاحبین ملک های مجاور در طی یک قرارداد حق و حقوقی را به همدیگر واگذار می کنند.

برای مثال ممکن است که صاحبین دو آپارتمان اجازه عبور و مرور از مکان خاصی را برای همدیگر مجاز کنند.

حق ارتفاق قراردادی معمولا مادام العمر است

و تا زمانی که ملک مورد نظر وجود داشته باشد، این حق برقرار می باشد

مگر اینکه در قرارداد مدت زمان مشخصی برای آن تعیین شده باشد.

بیشتر بخوانید: حق انتفاع چیست؟ و چه کاربردهایی دارد؟

حق ارتفاق چه ویژگی هایی دارد؟

1-  این حق عینی می باشد و اموالی که ذاتا غیر منقول می باشند تعلق می گیرد.

و اموالی که در حکم غیر منقول یا غیر منقول تبعی هستند حق ارتفاق تعلق نکی گیرد.

2- حق ارتفاق قائم به ملک است. به این معنی که با انتقال مالکیتِ یک ملک، این حق هم به مالک جدید منتقل می شود.

در این مورد ماده ۱۰۲ قانون مدنی به شکل زیر بیان شده است:

هر گاه ملکی کلاً یا جزئاً به کسی منتقل شود

و برای آن ملک حق‌ الارتفاقی در ملک دیگر یا در جزء دیگر همان ملک موجود باشد

آن‌ حق به حال خود باقی می ماند مگر اینکه خلاف آن تصریح شده باشد.

3- حقی دائمی است، همانطور که در بالا اشاره شد

حق الارتفاق به ملک مورد نظر وابسته است نه صاحب ملک.

بنابرایت این حق یک حق دائمی است که همراه انتقال مالکیت، منتقل خواهد شد.

4- قابل تقسیم نمی باشد. در برخی از موارد ممکن از شرکای یک ملک بخواهند آن را تقسیم کنند

یا در زمین های کشاورزی معمولا پس از فوت پدر، زمین ها را تقسیم می کنند.

در چنین حالتی حق ارتفاق تقسیم نمی شود

برای هر کدام از ملک های جدید به قوت خود باقی خواهد ماند.

در این مورد توجه شما را به ماده ۱۰۳ قانون مدنی جلب می کنیم:

هر گاه شرکاء ملکی دارای حقوق و منافعی باشند و آن ملک مابین شرکاء تقسیم شود

هر کدام از آن ها به قدر حصه مالک آن حقوق و ‌منافع خواهد بود

مثل اینکه اگر ملکی دارای حق عبور در ملک غیر بوده و آن ملک که دارای حق است

بین چند نفر تقسیم شود هر یک از آن ها حق‌ عبور از همان محلی که سابقاً حق داشته است، خواهد داشت.

نکته: ماده ۱۰۶ قانون مدنی: مالک ملکی که مورد حق‌ الارتفاق غیر است

نمی تواند در ملک خود تصرفاتی نماید که باعث تضییع یا تعطیل حق مزبور باشد مگر با ‌اجازه صاحب حق.