تغییر نام خانوادگی
بر اساس ماده ۹۹۷ قانون مدنی هر شخص باید دارای نام خانوادگی باشد. بموجب ماده ۴۰ قانون ثبت احوال تغییرنام خانوادگی اشخاص منحصرا با تصویب سازمان ثبت احوال کشور خواهد بود. برابر تبصره ماده ۴۱ قانون ثبت احوال, نام خانوادگی فرزند همان نام خانوادگی پدر می باشد,اگر چه شناسنامه فرزند در قلمرو اداره ثبت احوال دیگری صادر گردد و مطابق ماده ۴۲ زوجه می‌تواند از نام خانوادگی زوج استفاده نماید.
دارنده حق تقدم نام خانوادگی کسی است که برای اولین بار در قلمرو هر اداره ثبت احوال مستقل نام خانوادگی خاصی بنام او در دفاتر نام خانوادگی ثبت و مختص او شناخته شده باشد. حق تقدم نام خانوادگی پس از فوت دارندگان آن به ورثه قانونی او منتقل می شود،دارنده حق تقدم نام خانوادگی یا وارث قانونی او بالاتفاق می توانند اجازه استفاده از نام خانوادگی خود را به اشخاص دیگر مشروط به آن که محل صدور شناسنامه آنان یکی باشد بدهند . ضمنا دارنده حق تقدم و یا هریک از وراث می توانند شخصی که بدون اجازه نام خانوادگی او را اختیار کرده مورد اعتراض قرارداده و تغییرنام خانوادگی او را از دادگاه بخواهند.
مواردی که اشخاص می توانند درخواست تغییر نام خانوادگی نمایند:
۱-نام خانوادگی بیش از دو کلمه و یا بیش از یک کلمه و یک حرف یا عدد یا پسوند و یا بطور مطلق یا مضاف نام محل باشد . مانند : دو اصل تهرانی،علی نژاد مطلق، عدنان تکان تپه تهرانی،آحسینی پور،طباطبائی ط
۲-نام خانوادگی از واژه های مستهجن و ناپسند ترکیب شده باشد . مانند : گداپور،پدرسوخته،لش
۳-نام خانوادگی از واژه های خارجی باشد . مانند : جانسون , چارلتونو ….
۴-نام خانوادگی های مذموم که مغایر ارزشهای فرهنگ اسلامی باشد. مانند بیدین–شیطان پرست و ….
۵-اسامی محل بطورمطلق و مضاف . : مانندکرجی،افخمی تبریزی

نکات :
۱-حذف نام محل از نام خانوادگی اشخاص بدون رعایت مقررات مربوط به دارنده حق تقدم نام خانوادگی انجام خواهد شد . مانند حسینی شیرازی به حسینی یا اکبری علی آبادی به اکبری
۲-اجازه نامه از شوهر بدون رعایت حق تقدم بلا مانع است. درصورت وقوع طلاق یا فسخ نکاح با درخواست هر یک از زوجین،سندسجلی و شناسنامه زوجه به نام خانوادگی اولیه برگشت داده می شود.پس از فوت همسر تا زمانیکه زوجه شوهر دیگری اختیار نکرده باشد کماکان می تواند از نام خانوادگی همسر متوفایش استفاده نماید یا به نام خانوادگی اولیه خود برگردد.
۳-درصورتیکه نام خانوادگی پدری تغییر یابد،تغییر نام خانوادگی فرزندان کمتراز ۱۸ سال با درخواست کتبی پدر وتغییر نام خانوادگی فرزندان کبیر وی بدون رعایت حق تقدم و با ارائه اجازه نامه از پدر ممکن خواهد بود.
۴-هرگاه پدری نام خانوادگی خود را تغییر وفوت نماید هریک از فرزندان متوفی می توانند برابر تبصره ماده ۴۱ قانون ثبت احوال نام خانوادگی خود را به نام خانوادگی پدرتغییردهند.
۵- : برگشت به نام خانوادگی اولیه امکانپذیر نیست.
چه اشخاصی می توانند تقاضای تغییر نام خانوادگی را درخواست نمایند:
۱-اشخاص ۱۸ سال به بالا.
۲-اشخاص کمتراز ۱۸ سال که دارای حکم رشد باشند.
۳-پدر یا جد پدری با ارائه شناسنامه خود جهت فرزندان کمتراز ۱۸ سال.
۴-قیم یا وصی برای اطفال تحت سرپرستی خود با ارائه مدارک مستند که سمت او احراز شده باشد.
همشهریان محترم می توانند جهت مشاوره حقوقی در این زمینه و اعلام وکالت توسط وکیل متخصص با شماره ۸۸۵۰۱۰۰۲ تماس حاصل فرمایند.